اهمیت ایمنی آتش‌سوزی و نقش سیستم‌های اعلام حریق

ایمنی در برابر آتش‌سوزی یکی از مهم‌ترین اصول در مهندسی ساختمان و حفاظت از جان و مال انسان‌ها است. آتش‌سوزی می‌تواند در چند دقیقه گسترش یافته و خسارات جبران‌ناپذیری ایجاد کند. از این رو، وجود سیستم‌های کشف و اعلام حریق در ساختمان‌ها نقشی حیاتی در تشخیص سریع آتش و هشدار به ساکنین دارد.

این سیستم‌ها شامل دتکتور دود و حرارت، شستی اعلام حریق، آژیر، فلاشر، و کنترل پنل مرکزی هستند که به منظور کشف به‌موقع نشانه‌های حریق و ارسال اخطار طراحی شده‌اند. تشخیص سریع، باعث می‌شود افراد به‌موقع تخلیه شوند و اقدامات اطفای حریق انجام گیرد، در نتیجه خسارات مالی و جانی به‌طور چشمگیری کاهش یابد.

در این مقاله، به معرفی دو عنصر کلیدی در حوزه تجهیزات اعلام حریق می‌پردازیم: نشان CE اروپا و استاندارد EN54 که از مهم‌ترین الزامات جهانی در صنعت اعلام حریق به‌شمار می‌روند.

معرفی نشان CE – تاریخچه، تعریف و نقش آن

نشان CE (مخفف Conformité Européenne به معنای «انطباق اروپایی») یکی از شناخته‌شده‌ترین نشانه‌های ایمنی در جهان است. این علامت برای نخستین بار در سال ۱۹۸۵ در اتحادیه اروپا معرفی شد و هدف آن ایجاد نظامی یکپارچه برای تضمین ایمنی، سلامت و حفاظت محیط‌زیست محصولات در بازار اروپا بود.

وجود علامت CE بر روی هر محصول به این معناست که تولیدکننده یا واردکننده به‌صورت رسمی اعلام کرده است کالای موردنظر با الزامات مقررات اتحادیه اروپا از نظر ایمنی، سلامت و محیط‌زیست مطابقت دارد.

ویژگی‌ها و اهمیت CE

• نشان CE الزام قانونی است، نه صرفاً نشانه کیفیت.

• وجود آن برای عرضه محصولات در محدوده اقتصادی اروپا (EEA) ضروری است.

• محصولات ساختمانی مانند تجهیزات اعلام حریق نیز مشمول الزامات CE هستند.

• از سال ۲۰۱۳ و طبق مقررات محصولات ساختمانی اروپا (CPR – EU 305/2011)، داشتن CE برای اکثر مصالح و تجهیزات ساختمانی اجباری شد.

به بیان دیگر، یک دتکتور حریق بدون نشان CE اجازه ورود به بازار اروپا را ندارد. این نشان تضمین می‌کند که محصول از آزمون‌های لازم عبور کرده و با استانداردهای سخت‌گیرانه اروپایی (از جمله EN54) هم‌خوانی دارد.

استاندارد EN54 – مرجع اصلی تجهیزات اعلام حریق

استاندارد EN54 مجموعه‌ای از استانداردهای اروپایی در زمینه سیستم‌های کشف و اعلام حریق است که توسط کمیته استانداردسازی اروپا (CEN) تدوین شده است. این مجموعه الزامات فنی، روش‌های آزمون و معیارهای عملکردی تجهیزات اعلام حریق را مشخص می‌کند تا اطمینان حاصل شود دستگاه‌ها در شرایط واقعی آتش‌سوزی به‌درستی عمل می‌کنند.

مهم‌ترین بخش‌های استاندارد EN54

• EN 54-1: تعاریف کلی و واژگان

• EN 54-2: تابلو کنترل مرکزی اعلام حریق

• EN 54-3: آژیرهای صوتی اعلام حریق

• EN 54-4: منبع تغذیه سیستم

• EN 54-5: دتکتورهای حرارتی نقطه‌ای

• EN 54-7: دتکتورهای دودی نقطه‌ای

• EN 54-10: دتکتورهای شعله

• EN 54-11: شستی‌های اعلام حریق دستی

• EN 54-12: دتکتورهای دود خطی (بیم دتکتور)

• EN 54-13: سازگاری و یکپارچگی سیستم

• EN 54-20: دتکتورهای مکنده هوا (Aspirating)

• EN 54-23: آژیرهای نوری

• EN 54-24: بلندگوهای هشدار صوتی

• EN 54-25: تجهیزات بی‌سیم اعلام حریق

استاندارد EN54 پایه فنی دریافت نشان CE است و هر تجهیزی برای عرضه قانونی در اروپا باید مطابق آن آزمایش و تأیید شود.

فرآیند دریافت نشان CE برای تجهیزات اعلام حریق

۱. تعیین استاندارد مرتبط

سازنده باید مشخص کند محصولش تحت کدام بخش از EN54 قرار می‌گیرد؛ مثلاً دتکتور دود طبق EN54-7 یا آژیر طبق EN54-3.

۲. آزمون و ارزیابی توسط نهاد اعلان‌شده (Notified Body)

آزمایشگاه‌های معتبر اروپایی مانند LPCB، VdS، EVPU، Applus و CNPP تجهیزات را طبق استاندارد مربوطه آزمایش می‌کنند. این آزمون‌ها شامل تست حساسیت، پایداری، مقاومت محیطی، تداخل الکترومغناطیسی و بازرسی خط تولید هستند.

۳. صدور گواهی و اعلامیه عملکرد (DoP)

پس از تأیید محصول، سازنده باید Declaration of Performance صادر کند که شامل جزئیات استاندارد، نتایج آزمون و شماره گواهی NB است.

۴. الصاق نشان CE بر محصول

در نهایت، علامت CE به همراه کد چهاررقمی نهاد آزمون (مثلاً CE 0832 برای LPCB) روی محصول درج می‌شود.

تفاوت محصول دارای CE واقعی و CE بدون EN54

در حوزه اعلام حریق، نشان CE بدون پشتوانه EN54 معتبر نیست.
محصولی که فقط CE دارد ممکن است صرفاً از نظر الکتریکی (EMC یا LVD) آزموده شده باشد، نه از نظر عملکرد در برابر آتش.

در مقابل، تجهیزی که CE + EN54 دارد:

• طبق مقررات CPR ارزیابی شده،

• توسط نهاد معتبر اروپایی آزمون شده،

• و از نظر عملکرد واقعی در شرایط حریق قابل اطمینان است.

نکته مهم:
خریداران باید همواره گواهی رسمی EN54 و شماره DoP را از فروشنده درخواست کنند و اعتبار نهاد آزمون (NB) را در سایت رسمی اتحادیه اروپا NANDO Database بررسی کنند.

کاربرد CE و EN54 در بازار ایران

در ایران، گرچه نشان CE الزام قانونی داخلی ندارد، اما در مناقصات، پروژه‌های ساختمانی و تأییدیه‌های آتش‌نشانی به‌طور گسترده مورد توجه است.

بسیاری از سازمان‌ها و مشاوران فنی کشور شرط استفاده از تجهیزات دارای گواهی CE و EN54 را در مستندات خود درج می‌کنند. در نتیجه، محصولاتی که فاقد این تأییدیه‌ها باشند، معمولاً از نظر فنی یا نظارتی پذیرفته نمی‌شوند.

سازمان آتش‌نشانی تهران و سایر شهرهای بزرگ نیز در دستورالعمل‌های خود بر طراحی و نصب سیستم اعلام حریق مطابق استانداردهای بین‌المللی مانند EN54 یا BS5839 تأکید کرده‌اند.

جمع‌بندی و توصیه‌های کاربردی

استاندارد EN54 و نشان CE دو ستون اصلی ایمنی در تجهیزات اعلام حریق هستند.
EN54 الزامات فنی و آزمون‌های عملکردی را تعریف می‌کند، و CE تأیید می‌کند که محصول این الزامات را برآورده کرده است.

برای مهندسان، طراحان و خریداران توصیه می‌شود:

• همیشه مدارک CE و EN54 تجهیزات را بررسی کنند.

• از برندهای معتبر و گواهی‌شده خرید کنند.

• از نصب و نگهداری صحیح سیستم‌های اعلام حریق اطمینان حاصل نمایند.

به خاطر داشته باشید: یک برچسب CE بدون آزمون EN54 فقط ظاهر دارد؛ اما CE واقعی، ضامن ایمنی واقعی است.

راه‌های ارتباط و دریافت مشاوره

🔰 شرکت بهسازان سرای مهرآهنگ

شرکت بهسازان سرای مهرآهنگ به عنوان تولیدکننده و عرضه‌کننده مستقیم تجهیزات ایمنی آتش‌نشانی از جمله:

• فایرباکس‌ها

• سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق

در سه حوزه تولید، فروش و نصب فعالیت دارد. برای دریافت مشاوره و خرید تجهیزات ایمنی می‌توانید از طریق فروشگاه آنلاین این مجموعه اقدام کنید یا با کارشناسان شرکت تماس بگیرید.

• وب‌سایت: www.bsma.ir

• صفحه تماس با ما

• تلفن تماس: 09130204955

• آدرس دفتر مرکزی: اصفهان – خیابان وحید، مجتمع عزیزخانی، واحد ۳۳

BSMA – بیش از ۳۰ سال تجربه در خدمت ایمنی شما
ایمنی، انتخاب هوشمندانه است

کلیدواژه‌های مرتبط

سیستم اعلام حریق، تجهیزات اعلام حریق، استاندارد EN54، نشان CE، دتکتور دود، آژیر اعلام حریق، تاییدیه LPCB، ایمنی در برابر آتش، استاندارد اروپایی اعلام حریق، تجهیزات دارای CE