استاندارد اطفا حریق ملی و بین المللی: شرح ضوابط و مقررات

پایان کار یک ساختمان زمانی به پیمانکاران داده می‌شود که استاندارد اطفا حریق به طور کامل در آن ساختمان رعایت شده باشد. سیستم اطفا حریق مجموعه‌ای متشکل از اجزای مختلف بوده که مطابق با قوانین و مقررات آتش نشانی ایران در ساختمان‌های مختلف اجرا می‌شود. بسته به نوع کاربری ساختمان، شرایط خاص پروژه و نوع سیستم اطفا حریق می‌توان از استاندارد اطفا حریق بهره گرفت تا بر اساس آن، یک سیستم ایمن و کاربردی را مد نظر داشت. استانداردهای اطفا حریق بسته به محل و موقعیت جغرافیایی با یکدیگر متفاوت‌اند و شامل نحوه اجرا، مواد اولیه برای استفاده و موارد دیگری می‌شوند که در ادامه آن‌ها را با هم مقایسه می‌کنیم.

معرفی انواع استاندارد اطفا حریق

استاندارد اطفا حریق را می‌توان به دو دسته ملی و بین المللی تقسیم بندی نمود.

استاندارد اطفا حریق ملی

با توجه به شرایط آب و هوایی، صنایع موجود، و پروژه‌های مختلف، استاندارد ملی برای اطفای حریق تنظیم شده است. این استانداردها فقط محدود به یک مورد و دو مورد نیستند و چندین موضوع را پوشش می‌دهند که شامل:

• استانداردهای ملی ایران (ISI)
• استاندارد ISIRI 1904
• استاندارد ISIRI 3706
• استاندارد ISIRI 7757
• استاندارد ISIRI 8011
• مبحث سوم مقررات ملی ساختمان

استاندارد اطفا حریق بین المللی

این نوع استانداردها توسط سازمان‌های بین المللی مختلف از جمله سازمان ملی حفاظت از آتش تدوین و تنظیم می‌شوند و به عنوان مرجع توسط بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین نوع این استانداردها شامل موارد زیر هستند:

• استاندارد NFPA
• استاندارد NFPA 1
• استاندارد NFPA 13
• استاندارد NFPA 24
• استاندارد NFPA 72
• استاندارد NFPA 91
• استاندارد NFPA 101
• استاندارد ISO
• استاندارد ISO 14520
• استاندارد ISO 7240
• استاندارد IEC 60079

شرح مهم‌ترین استانداردهای اطفا حریق

منظور از استاندارد اطفا حریق در واقع همان ضوابط و قوانینی است که باید برای اجرای سامانه و سیستم اطفا حریق رعایت شوند. این موضوع در زمینه طراحی، انتخاب، لوله کشی سیستم اطفا حریق و اجرای آن باید رعایت گردد که در ادامه به تفصیل در مورد آن‌ها صحبت می‌کنیم.

طراحی سامانه اطفا حریق

استاندارد اول برای سیستم اطفا حریق مربوط به طراحی است. طراحی سامانه‌های اطفا حریق باید با کمک استانداردهای بین المللی و یا استانداردهای ملی تعیین شده باشد. از جمله استانداردهای بین المللی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• NFPA 13 برای اسپرینکلرها
• NFPA 20 برای پمپ‌ها
• NFPA 25 برای نگهداری سیستم‌ها

انتخاب سامانه اطفا حریق

پس از در نظر گرفتن استاندارد اطفا حریق باید نوع سامانه نیز مشخص شود. سامانه‌های اطفا حریق دارای تنوع بالایی‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• آب محور: این نوع سیستم اطفا حریق برای اکثر ساختمان‌های تجاری، مسکونی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• گاز محور: این نوع سیستم اطفا حریق به عنوان سیستم گازی شناخته می‌شود که برای فضاهایی که تجهیزات حساس در آن‌ها وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اتاق سرور و مراکز داده‌ها می‌توان از این نوع سیستم استفاده کرد. حتما باید به استاندارد سیستم اطفا حریق اتاق سرور برای استفاده از این نوع سیستم که شامل CO2 و FM200 می‌باشد، توجه داشت.
• فوم: مطابق با استاندارد اطفا حریق، سیستم اطفا حریق فوم باید برای محیط‌های صنعتی خاص و انبارهای حاوی مواد شیمیایی استفاده شود. معمولا این نوع سیستم اطفا حریق به عنوان استاندارد اطفا حریق مخازن نفتی و شیمیایی شناخته می‌شود.

شبکه لوله کشی اطفا حریق

سیستم اطفا حریق با هر نوع ماده خاموش کننده‌ای، نیاز به لوله کشی دارد. لوله‌های استفاده شده در این سیستم باید از جنس مقاوم و مطابق با استاندارد با فلز فولاد یا پلی اتیلن مقاوم ساخته شوند. فشار آب در شبکه لوله کشی اطفا حریق باید مطابق با طراحی سیستم باشد. در صورتی که فشار به حد مناسب نرسد، می‌توان از پمپ‌های مناسب برای تامین فشار استفاده کرد.

مخازن ذخیره آب در سامانه اطفا حریق

در صورتی که مطابق با استاندارد اطفا حریق از سیستم آبی برای اطفای حریق استفاده شد، حتما باید دقت شود که مخازن ذخیره آب در سامانه اطفا حریق به صورت صحیح انتخاب و اجرا شوند. ظرفیت آن‌ها بر اساس کاربری و مساحت ساختمان انتخاب می‌شود. برای پشتیبانی بهتر، لازم است که پمپ‌های ژنراتوری کمک گرفته شود تا تامین آب در شرایط اضطراری انجام گیرد.

تجهیزات اطفای حریق

مطابق با استاندارد اطفا حریق لازم است که این تجهیزات بر اساس نیاز با تعداد مشخص و در جایگاه‌های متنوع نصب شوند.

• کپسول‌های اطفای حریق دستی: کپسول‌های اطفای حریق باید از نوع پودری، آبی یا CO2 در هر طبقه و در فواصل مناسب نصب گردند. محل نصب آن‌ها باید در نزدیکی نقاط پرخطر و با ارتفاع 1.5 متر یا کمتر باشد.
• هیدرانت‌ها: برای کلیه ساختمان‌های بزرگ و صنعتی لازم است که هیدرانت‌های آتش نشانی خارجی نصب گردند. فاصله میان هیدرانت‌ها نباید از 50 متر بیشتر در نظر گرفته شود.
• اسپرینکلرها: اسپرینکلرها تجهیزات پاششی اطفا حریق هستند که باید مطابق با استاندارد در محل ساختمان‌ها روی سقف نصب شوند. این تجهیزات در فواصل مناسب حداکثر 4.6 متر قرار می‌گیرند. مطابق با استاندارد اطفا حریق استفاده از اسپرینکلرهای اتوماتیک در سقف ضروری است.

سیستم تامین و کنترل آب

سیستم تامین و کنترل آب در سامانه اطفا حریق برای دسترسی به آب مورد نیاز هنگام اطفای حریق باید مطابق با استانداردها اجرا گردد. این سیستم شامل پمپ‌ها، لوله کشی و شیرآلات می‌باشند.

• پمپ‌های آتش نشانی: این نوع پمپ‌ها شامل پمپ‌های اصلی و پمپ‌های کمکی هستند که برای تامین فشار کافی استفاده می‌شوند. لازم است که پمپ‌ها توسط یک منبع برق اضطراری تغذیه شوند تا در شرایط خطر بتوان با اعتماد بیشتری از آن‌ها استفاده نمود.
• لوله کشی و شیرآلات: لوله‌های نصب شده برای سیستم آبرسانی باید در برابر حرارت و فشار مقاومت بالایی داشته باشند. شیرآلات نصب شده باید به راحتی در دسترس و قابلیت کنترل نیز داشته باشند.

نصب و اجرای صحیح سیستم اطفا حریق

مطابق با استاندارد اطفا حریق در هر پروژه و شرایط خاص آن، لازم است که تجهیزات در جای مناسب قرار بگیرند و عایق بندی و محافظت از سیستم نیز انجام شود. به منظور نصب و اجرای صحیح سیستم اطفا حریق باید دقت کنید که اسپرینکلرها و تجهیزات دیگر باید در تمامی بخش‌های ساختمان نصب شده باشند. دسترسی آسان به تجهیزات مختلف از جمله خاموش کننده‌ها و هیدرانت‌ها و پنل‌های کنترلی نیز وجود داشته باشد. لوله‌ها و تجهیزات نیز باید در برابر یخ زدگی و آسیب‌های محیطی محافظت شوند. همچنین مطابق با استاندارد اطفا حریق لازم است که از سیستم‌های هشداردهنده مناسب نیز استفاده شود.

تست و راه اندازی سیستم

به منظور دریافت پایان کار باید تمامی استاندارد اطفا حریق در ساختمان‌ها رعایت شده باشد. با این حال قبل از آزمایش سیستم توسط پیمانکار و ناظر، سامانه اطفا حریق مورد تایید قرار نمی‌گیرد. عملکرد اسپرینکلرها، فشار آب، پمپ‌ها و سایر تجهیزات استفاده شده در این سیستم باید مورد بررسی قرار گیرند. کلیه مدارک زیر نیز برای ارائه به سازمان آتش نشانی آماده شوند.

• نقشه‌های اجرایی
• دفترچه راهنمای نگهداری
• مستندات فنی سیستم
• تاییدیه تجهیزات از تولید کنندگان یا واردکنندگان

اجرای سیستم اطفا حریق با تاییدیه آتش نشانی در شرکت به سازان

طراحی، اجرا و نظارت روی سیستم اطفا حریق به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات جهت اجرای این سیستم در سازه‌های مختلف شناخته می‌شود. شرکت به سازان سرای مهر آهنگ به عنوان بهترین شرکت مجری سیستم اطفا حریق با تاییدیه آتش نشانی اصفهان شناخته می‌شود. این شرکت فعالیت خود را در زمینه تولید و فروش جعبه آتش نشانی آغاز و تا به امروز با گسترش کار و فعالیت توانسته سیستم اعلام حریق و اطفا حریق را مطابق با نیاز پروژه‌ها اجرا نماید.