لباس حفاظتی نیمه بسته شیمیایی MKF-07 (RFH01)
شهریور 26, 1404
بک درفت (Backdraft) و فلش اور (Flashover) در آتش‌سوزی
بک درفت (Backdraft) و فلش اور (Flashover) از خطرناکترین مراحل آتش سوزی در محیط های بسته محسوب می‌شوند که در صورت عدم
شناخت و کنترل صحیح ، ممکن است منجر به انفجارهای مهیب و تلفات جانی شوند.
در ادامه، به معرفی کامل این دو پدیده، ویژگی ها، تفاوت ها و روش های پیشگیری از آنها می‌پردازیم.
آنچه در این صفحه می‌خوانید
- 🔥 فلش‌اور (Flashover) چیست؟
- 💨 بک درفت (Backdraft) چیست؟
- ⚡ تفاوت فلش‌اور و بک درفت
- 🔍 فرآیند رخداد بک درفت
- 🚨 علائم و نشانه‌های قریب‌الوقوع بک‌درافت
- 🧯 روش‌های پیشگیری از بک‌درافت
- 🌡️ اهمیت تهویه تدریجی در عملیات اطفاء حریق
- 🔬 علت علمی بک درفت
- 🏭 اهمیت تهویه کنترل‌شده و خروج تدریجی
- 💡 مقایسه علمی بک‌درافت با انفجار هیدروژن
- 🏗️ جمع‌بندی
- 🔰 شرکت بهسازان سرای مهرآهنگ
- 📌 کلمات کلیدی مرتبط:
- سوالات متداول
🔥 فلش‌اور (Flashover) چیست؟
فلش‌اور یا (flashover) زمانی رخ می‌دهد که در یک محیط بسته، آتش سوزی در حال سوختن ناقص باشد.
در چنین شرایطی، میزان اکسیژن محیط کاهش یافته و مواد قابل اشتعال در اثر حرارت زیاد بخار می‌شوند اما به علت نبود اکسیژن کافی
نمی‌سوزند.
هنگامی که ناگهان اکسیژن تازه وارد فضا شود (مثلاً با باز شدن در یا پنجره)، اکسیژن با بخارات داغ سوخت ترکیب شده و انفجاری شدید رخ
می‌دهد.
این انفجار که ناشی از ترکیب بخارات سوختی داغ با اکسیژن تازه است، باعث ایجاد انفجار مهیب یا شعله‌ور شدن ناگهانی فضا می‌شود.
_______________________________________________________________________________________________________________________
ویژگی‌های فلش‌اور:
محیط بسته با اکسیژن کم و حرارت بالا
وجود بخارات سوختی قابل اشتعال
انفجار ناگهانی پس از ورود اکسیژن
شعله‌ور شدن همزمان تمام اشیا در اتاق
💨 بک درفت (Backdraft) چیست؟
بک درافت (backdraft) یکی از پدیده‌های خطرناک آتش‌سوزی است،که در اثر ورود ناگهانی اکسیژن به یک فضای بسته در حال سوختن ناقص
اتفاق می‌افتد.
در این حالت، گازهای داغ و فاقد اکسیژن با ورود هوا شعله‌ور شده و انفجاری رخ می‌دهد.
ویژگی‌های بک درفت:
پدیده‌ای هوا محور است.
با ورود ناگهانی اکسیژن، احتراق انفجاری در گازهای گرم رخ می‌دهد.
باعث ایجاد انفجار دود و افزایش ناگهانی فشار می‌شود.
می‌تواند موجب شکستن پنجره‌ها و تخریب دیوارها شود.
⚡ تفاوت فلش‌اور و بک درفت
| ویژگی‌ها | فلش‌اور (Flashover) | بک‌درافت (Backdraft) |
|---|---|---|
| علت اصلی | افزایش دما تا حد خوداشتعالی | ورود ناگهانی اکسیژن |
| نوع پدیده | حرارتی | شیمیایی (اکسیداسیونی) |
| زمان وقوع | در مرحله توسعه آتش | در مرحله فروکش یا کندسوزی |
| نوع انفجار | شعله‌ور شدن همزمان مواد | انفجار گازهای نسوخته |
| شرایط محیط | دمای بالا، اکسیژن محدود | اکسیژن بسیار کم، دود غلیظ |
🔍 فرآیند رخداد بک درفت
آتش در فضای بسته شروع می‌شود و اکسیژن کاهش می‌یابد.
احتراق ناقص رخ داده و گازهای قابل اشتعال مانند CO و هیدروکربن‌ها در فضا تجمع می‌یابند.
دما در محیط به بیش از ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
با باز شدن ناگهانی در یا پنجره، اکسیژن وارد فضا می‌شود.
ترکیب گازهای داغ با اکسیژن، موجب احتراق سریع و انفجار مهیب می‌شود.
🚨 علائم و نشانه‌های قریب‌الوقوع بک‌درافت
شعله کم یا نامشهود
دود تحت فشار از درزها خارج می‌شود
دمای بسیار بالا در محیط
دود قهوه‌ای تیره و غلیظ
سیاهی و دوده بر روی شیشه‌ها
پنجره های ترک میخورد
حرکت تنفسی دود از شکاف‌ها (به داخل و بیرون)
🧯 روش‌های پیشگیری از بک‌درافت
تهویه از بالاترین نقطه برای خروج تدریجی گازهای گرم
ورود کنترل‌شده آتش‌نشانان پس از ارزیابی شرایط
خنک‌سازی محیط با اسپری آب برای کاهش دما
نظارت مداوم بر جو با حسگر گاز و دوربین حرارتی
تهویه کنترل‌شده با فن فشار مثبت (PPV)
آموزش مستمر نیروهای آتش‌نشانی در تشخیص علائم هشدار
🌡️ اهمیت تهویه تدریجی در عملیات اطفاء حریق
تهویه کنترل‌شده یکی از مهم‌ترین تاکتیک‌ها برای جلوگیری از بک درفت است. ورود ناگهانی هوا می‌تواند باعث انفجار شود، بنابراین آتش‌نشانان باید:
تهویه را از بالا و به‌صورت تدریجی انجام دهند.
از فن‌های فشار مثبت برای جریان کنترل‌شده هوا استفاده کنند.
از ایجاد جریان ناگهانی هوا به داخل سازه خودداری نمایند.
🔬 علت علمی بک درفت
در اثر احتراق ناقص، گازهای قابل اشتعال (مانند منواکسیدکربن و بخارات هیدروکربنی) در محیط باقی می‌مانند.
این گازها در دمای بالا هنوز در آستانه خوداشتعالی هستند.
با ورود اکسیژن تازه، این گازها به‌سرعت شعله‌ور می‌شوند و به دلیل انبساط سریع گازها، انفجار رخ می‌دهد.
🧠 نکات تخصصی برای آتش‌نشانان
مشاهده دود زرد یا قهوه‌ای نشانه احتراق ناقص است.
حرکت پف‌دار دود از شکاف‌ها نشان‌دهنده تغییر فشار داخلی است.
لرزش شیشه‌ها به دلیل فشار متناوب می‌تواند هشدار وقوع بک درفت باشد.
در صورت کشیده شدن هوا به داخل محیط بسته ، تخلیه فوری نیروها ضروری است.
🏭 اهمیت تهویه کنترل‌شده و خروج تدریجی
بوسیله تهویه هماهنگ و هدفمند ، میتوان از تجمع گازهای انفجاری جلوگیری کرد.
همچنین این کار فشار داخل محیط بسته را کاهش و مسیر خروج برای دود و حرارت را فراهم میکند.
💡 مقایسه علمی بک‌درافت با انفجار هیدروژن
پدیده بک‌درافت از نظر علمی مشابه انفجار احتراقی هیدروژن است. در هر دو حالت، ترکیب گازهای قابل اشتعال داغ با اکسیژن تازه منجر به احتراق انفجاری و گوی آتشین می‌شود.
🏗️ جمع‌بندی
بک‌درافت (Backdraft) و فلش‌اور (Flashover) هر دو از پدیده‌های خطرناک آتش‌سوزی در محیط‌های بسته‌اند.
تفاوت آنها در این است که فلش‌اور بر اثر افزایش دما و خوداشتعالی مواد رخ می‌دهد، در حالی که بک‌درافت ناشی از ورود ناگهانی اکسیژن به فضای کم‌اکسیژن است.
آگاهی از این پدیده‌ها و رعایت اصول تهویه کنترل‌شده، آموزش آتش‌نشانان و نظارت بر نشانه‌های هشدار می‌تواند از بروز فجایع جلوگیری کند.
🔰 شرکت بهسازان سرای مهرآهنگ
شرکت بهسازان سرای مهرآهنگ به عنوان تولیدکننده و عرضه‌کننده مستقیم تجهیزات ایمنی آتش‌نشانی از جمله:
در سه حوزه تولید، فروش و نصب فعالیت دارد. برای دریافت مشاوره و خرید تجهیزات ایمنی می‌توانید از طریق فروشگاه آنلاین این مجموعه اقدام کنید یا با کارشناسان شرکت تماس بگیرید.
📌 کلمات کلیدی مرتبط:
بک درفت، Backdraft، فلش‌اور، Flashover، انفجار دود، ایمنی آتش‌نشانی، تهویه کنترل‌شده، پیشگیری از حریق، تجهیزات اطفاء حریق، فایرباکس
منابع
