سیستم های اعلام حریق

 آژیر جنرال و آژیر مستقل در سیستم های اعلام حریق

سیستم های اعلام حریق | مقایسه آژیر جنرال و آژیر مستقل :

سیستم های اعلام حریق |در سال های اخیر با گسترش ساخت و ساز و تصويب مقررات ملی ساختمان، استفاده از سیستم اتوماتیك اعلام حريق افزايش چشم گیری يافته است.به نحوی که در حال حاضر تمامی ساختمان های 5 سقف به بالا نیاز به سیستم اعلام حریق اتوماتیک دارند.

با توجه به مقررات موجود اکثريت اين سیستم ها از نوع متعارف یا همان کانوشنال میباشند .

اجزای سیستم اعلام حریق

در کنترل طراحی ها مشاهده می شود. که روند کیفیت طراحی سیستم های اعلام حریق در شرکت های معتبر  در 2 سال گذشته، در حد قابل قبولی بهبود يافته است، به نحوی که طرح ها، اجرائی و به روز و مطابق با استانداردهای جهانی است.

مزیت های آژیر مستقل در سیستم های اعلام حریق:

در سیستم های اعلام حریق آژير مستقل هنگامی که حريق رخ دهد، زون فعال شده باعث می گردد

• ابتدا طبقه مورد نظر مطلع و اقدام به ترك محل حريق نمایند
•  پس از چند ثانیه  کل ساختمان مطلع و تخلیه کلی انجام گردد. این مهم در صورتی اتفاق می افتد که یک نفر دکمه تخلیه اضطراری را روی پنل اعلام حریق فشار بدهد
• در صورتیکه اعلام  حريق به صورت کاذب باشد،فقط يك زون از اثر مخرب اين آلارم کاذب مطلع میگردد و از نا آرامی در ساختمان جلوگیری می گردد .در صورتیکه کاربران آموزش های لازم استفاده از سیستم اعلام حریق را دیده باشند میبایست  اقدام به پیدا نمودن محل ايجاد آلارم کاذب يا ناخواسته نموده و پس از برطرف نمودن مشکل سیستم اعلام حریق را با دکمه ریست راه اندازی مجدد نمایند .

در مقاله سیستم های اعلام حریق، به بررسی و مقايسه دو سیستم اعلام حريق متعارف ؛ آژير مستقل و اژير جنرال از ديد مديريت حريق با استفاده از استانداردهای متداول جهانی می پردازيم.

استاندارد چه می گويد :

در بررسی استانداردهای متداول شامل 5839-BS  و NFPA72 و EN54 مطلب يا اشاره ايی به سیستم آژير مستقل يافت نمی شود. در تمامی موارد اعلام همز مان آژير مدنظر است. فقط در يك مورد تأخیر 0 دقیقه ائی اعلام حريق مجاز شناخته شده است.

(  NFPA 72– 6.8.1.2 2007)،که اين مورد درشرايط خاص و فقط مطابق NFPA-72 است.

استاندارد از دید سازندگان:

از ديدگاه سازندگان : بررسی برندهای مختلف نشان می دهد. که بیش از 55% سیستم های متعارف ساخته شده از نوع آژير عمومی می باشند. و مابقی سیستم های آژير مستقل نیز قابلیت تبديل به سیستم آژير عمومی(جنرال) را دارا بوده و يا ذاتاً آژير عمومی هستند و با نصب کارت جداگانه تبديل به سیستم آژير مستقل می گردند.

بررسی سایت:

جهت اثبات ادعای خود به سراغ Red book رفته، و بررسی اجمالی انجام می دهیم. در سايت مربوطه کاملا مشاهده می شود که از کل سازندگان و برندهای معرفی شده، فقط چند مدل از نوع آژير مستقل بوده و يا قابلیت تبديل به اين حالت را دارا می باشند.

قابل توجه است برچسب LPCB که توسط شرکت BRE صادر می گردد. بر روی تجهیزات مورد آزمايش در اين شرکت حك شده و به تفکیك اجزاء در کتاب Red book ثبت می گردد.

لیست کامل تجهیزات در سايت www.redbooklive.com قابل مشاهده و دانلود است.همچنین تأيیديه اين شرکت هم رديف تأيیديه هائی همچون VDS می باشد.

مدیریت هنگام اعلام حریق

مديريت حريق :

در تحقیقات کامل NFPA101 مربوط به LIFE SAFTY و مقالات موسسات موجه مانند engineering fire، sfpe .به نتايج زير بر می خوريم:

• اکثر حريق های خانگی پس از ايجاد شعله در مدت 0 تا 5 دقیقه، به وضعیت غیر قابل کنترل(condition untenable) می رسد.
• در اين حالت حريق غیر قابل کنترل است
• به قول استاندارد اگر در شروع حريق بتوان با 33 لیتر آب عمل اطفاء را انجام داد
• در اين حالت با 230333 لیتر هم نمی توان، قابل توجه است که 0 دقیقه ذکر شده
• همان زمانی است که در سیستم آژير مستقل نیاز است تا کل زون های اعلام فعال شوند.

مديريت تخلیه ساختمان :

مهمترين بخش در مديريت حريق، تخلیه ساختمان می باشد که هدف اصلی از طراحی و اجراء يك سیستم اعلام حريق است .

اما باتوجه به مطالب قبل، در صورتیکه يك زون از سیستم اعلام حريق آژير مستقل که مربوط به يك واحد يا طبقه می باشد، عمل کند منجر به تخلیه آن قسمت می شود. اما اين مورد در صورتیکه تخلیه در طبقه میانی يا پایین  يك آپارتمان بلند مرتبه صورت پذيرد وپس از 0 دقیقه کل زون ها عمل نمايند(شرح وظیفه سیستم متعارف آژير مستقل) اين مسئله باعث به هم ريختگی در تخلیه کل ساختمان و قفل شدن حرکت در راهروها و راه پله می گردد. اين مدعا بر طبق استاندارد NFPA101وتحقیقات موسسه SFPE ویگر موسسات معتبر جهانی می باشد. همچنین با استفاده از نرم افزارهای معتبر مانندEXIT , PYROSIM اين ادعا ثابت می شود و همچنین شما را به مطالعه کتاب مديريت حريق 2 دعوت می نمايم.

فاکتور ايمنی حريق در ساختمان :

برطبق تحقیقات تمامی کشورها پیشرفته، حتی کشور هند، در صورتی سکونت در يك ساختمان مسکونی يا تجاری، اداری قابل توجیه است که ضريب ايمنی حريق ساختمان حداقل برابر 2 باشد.

اجزای سیستم اعلام حریق

مدت زمان:

رسیدن حریق به حالت غیر قابل کنترل

رسیدن حریق به حالت غیر قابل کنترل تقسیم بر مدت زمان تخلیه

زمان تخلیه ساختمان

برطبق تجربیات و محاسبات کشورهای فوق الذکر ،زمان رسیدن حريق به وضعیت غیر قابل کنترل (Ut)در ساختمان های با يك راه پله حداکثر0تا0دقیقه  درساختمانهای با بیش ازيك راه پله مثلا 2ًراه پله0تا6دقیقه می باشد. و با بیش از2راه پله ودارای سیستم اطفاء اتوماتیك 03 دقیقه می باشد. حال با توجه به وضعیت فرهنگی و جسمانی ايرانیان، زمان تخلیه ساختمان بیش از حد مجاز می باشد.

حال در صورتیکه 0 دقیقه زمان اعلام در سسیستم آژير مستقل به زمان فوق اضافه شود .به هیچ عنوان SF (فاکتور ايمنی حريق) قابل قبول نمی باشد و اين بداين معنا است .که در اينگونه ساختمان ها، سکونت فاقد ايمنی حريق می باشد، از نتايج فوق به نظر می آيد سیستم آژير مستقل در هیچ ساختمان بلند مرتبه ای منطقی نمی باشد.

نتیجه :

در يك ساختمان بلند مرتبه سیستم آژير مستقل نصب می گردد. حريق در طبقات پایین  ساختمان رخ می دهد، زون مربوطه بصدا درآمده و افراد ساکن در طبقه مذکور اقدام به تخلیه می نمايند. با توجه به وجود حريق ، پس از 0 دقیقه طبقات پائین و ومیانی ساختمان شروع به تخلیه می نمايند. در اين حالت با توجه به فاصله طبقات و جمعیت موجود، تخلیه قفل شده و عبور از راهروها و راه پله به کندی صورت پذيرفته و همچنین احتمال حرکت دود به طرف پايین، جان سکنه را تهديد می نمايد.در اين قضیه همان زمان 0 دقیقه تأخیر اعلام  بین طبقات سرنوشت ساز خواهد بود.

اجزای سیستم اعلام حریق

پیشنهادات :

1. در تمامی ساختمان هايی که دارای يک دستگاه راه پله می باشند، سیستم های اعلام حریق از نوع آژير جنرال طراحی و اجرا گردد.
2. طراحی و نصب سیستم آژير مستقل فقط در ساختمان هائی مجاز باشد:

•  که دارای راه پله فرار بوده و همچمین مجهز به سیستم اطفاء اتوماتیك باشند.
• البته در اينگونه ساختمانها نیز استفاده از سیستم های اعلام حریق آژير مستقل عاقلانه بنظر نمیرسد.

1.  در ساختمان های مسکونی بیش از 03 سقف((گروه د)) حتماً سیستم آدرس پذير هوشمند اجراء گردد.

طراحی سیستم های اعلام حریق بر اساس استاندارد 1-BS5839

طراحی :

• از نظر مداری محل شستی اعلام حريق( MCP )در ابتدای هر زون و قبل از دتکتورهاست.
• در انتهای هر زون يك المان با مقاومت ته خط (E.L.R) مطابق با مشخصات تابلو کنترل مرکزی نصب گردد
• برای موتورخانه های بزرگ زون مستقل لازم است.
• هر طبقه از ساختمان روی يك زون مستقل قرار میگیرد
• درصورتیکه مساحت طبقه بیش از 2333 مترمربع يا تعداد دتکتورها بیشتراز 23 عدد (در نوع متعارف) باشد.
• در صورتی که هر طبقه فقط دارای يك واحد آپارتمان باشد نیازی به LED نیست
• اگر بیش از يك آپارتمان در هر طبقه باشد نصب يك عدد LED جلوی درب ورودی ضروری است.
• نصب ال ای دی جلو درب هر آپارتمان به منظور تفکیك درزون است .
• برای راه پله ها، از طبقه همکف تا با ترين طبقه يك زون در نظر گرفته شود
• شستی و دتکتور زيرزمین ها برروی زون زير زمین مربوطه رسم شود.
• شستی و دتکتورهای راه پله معمولا روی زون راه پله قرار میگیرد.
• دتکتور در انباری ها به يك LED که در بیرون درب انباری است متصل گردد.

دیتکتور دود :

• در پاگرد طبقات (فضای مشترك در ورودی آپارتمانها) در هر طبقه نیاز به دتکتور دودی میباشد
• تعداد دتکتور در فضاهای مشترک بسته به ابعاد فضای مشترك می باشد
• دتکتورهای دود در فضاهای مشترک معمولا روی زون طبقه قرار میگیرند.
• دتکتورهای انباری و پارکینگ در صورتیکه در يك قسمت باشند،روی يك زون قرار میگیرند و از طريق LED تفکیك میشوند.
• موتورخانه هم به دتکتور دود و هم به دتکتور حرارت نیاز دارد
• میتوان در موتور خانه از دتکتور ترکیبی استفاده کرد.
• اگر جلو انباريها راهرو وجود داشته باشد بايستی دتکتور دود درآن راهرو پیش بینی گردد.
• جهت هرانباری يك دتکتور دود داخل انباری قرارگیرد
• در سالن پذیرایی هر آپارتمان نصب دتکتور دود ضروری است.
• فضای نشیمن جدا نیاز به دتکتور جداگانه دارد (از نوع دودی).
• داخل هر اتاق خواب نصب يك دتکتور دود الزامی است .
• در سقف دستگاه پله (سقف خرپشته) نصب يك عدد دتکتور دود ضروری است اين دتکتورمعمولاروی زون آسانسور قرار میگیرد.
• دیتکتور سرسرا در محلی نصب گردد که در دسترس باشد .
• در موتورخانه آسانسور نصب دتکتور دودی و حرارت يا دتکتور ترکیبی ضروری است.
• در پاگرد طبقات و طبقات منفی درصورتیکه درب دودبند بین راه پله و فضای مشاعات (روبروی آساسنسور) باشد 2 عدد دتکتور  کفايت میکند.
• در پاگرد طبقات و طبقات منفی بدون دود بند يك دتکتور دود کفايت میکند.
• دتکتور فضای مشاعات در صورت وجود درب دود بند روی زون طبقه قرار میگیرد .

دتکتور حرارتی : 

• در پارکینگ از دتکتور با نرخ افزايش حرارت HR استفاده شود.
• در آشپزخانه از دتکتورحرارتی دمای ثابت ( HF )استفاده شود.
• آشپزخانه دوم نیاز به دتکتور جداگانه از نوع HF دارد .

شستی : 

• در کنار راههای خروج از پارکینگ نصب شستی اعلام حريق ( MCP ) ضروری است.
• در طبقات منفی از جمله در کنار رمپ پارکینگ نصب شستی اعلام حريق ( MCP ) ضروری است
• در پاگرد طبقات و طبقات منفی نصب شستی اعلام حريق ( MCP ) نیز ضروری است .
• در هر طبقه يك شستی اعلام حريق ( MCP ) مجاور راه پله نصب گردد .
• بهتر است شستی داخل پاگرد در کنار فضای آسانسور ، نزديك تجهیزات اطفای دستی باشد.

آژیر :

• نصب يك آژير اضافه داخل اتاق های خوابهای دارای حمام اختصاصی، الزامی میباشد.

کنترل پنل اعلام حریق در سیستم های اعلام حریق:

• تابلواعلام حريق F.A.C.P میتواند داخل اتاق نگهبانی قرار گیرد ولی بايد در معرض ديد و قابل دسترس باشد.
• در نزديکی تابلو F.A.C.P نصب آژير الزامی است.
• در نقشه تك خطی اعلام حريق، تغذيه دوبل (VDC24 و VAC223) و تلفن کننده خودکار نشان داده شود.
• جلو درب ورودی ساختمان در فضای مشرف به کوچه اصلی يا خیابان يك آژير Out door و يك چراغ چشمك زن ( Strobe light) نصب و به خط آژير جنرال روی F.A.C.P متصل شود.
• در تمامی ساختمانهای مسکونی با يك واحد در هرطبقه ،آژيرواحدها از خط آژير عمومی (GENERAL ALARM) تغذيه شود .